TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI

İçinde bulunduğumuz çağda teknoloji, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiş durumdadır. Teknolojik ürünler günlük hayatta pek çok konuda işimizi kolaylaştırmaktadır. Ancak telefon, tablet, bilgisayar, televizyon gibi teknolojik araçlar sınırsız ve yanlış şekilde kullanıldığında bağımlılık yaratabilmekte ve bu durum pek çok konuda olumsuz sonuçlara yol açmaktadır. Teknoloji bağımlılığı, kişinin teknoloji kullanımı konusunda iradesini kaybetmesi, kendini denetleyememesi ve onsuz bir yaşam sürdürememesi halidir. Teknoloji bağımlısı olan kişi, sürekli teknolojik cihazlar ile ilgilenmekten günlük sorumluluklarını yerine getiremez bir hale gelir, işlerini sürekli erteler ve dolayısıyla çevresindekilerle iletişimi de zamanla bozulur. Özellikle sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte pek çok yetişkin de teknoloji bağımlısı haline gelmiştir. Bağımlılık ne yazık ki sadece yetişkinlerde değil her yaştan çocuklarda da görülmektedir. Eğer sizler ya da çocuklarınız;

·         Vaktinizin çoğunu teknoloji başında geçiriyorsanız,

·         Teknolojiden uzak kalınca huzursuzluk, öfke gibi duygular hissediyorsanız,

·         Teknolojiden uzak olduğunuzda dahi aklınız ondaysa ( sosyal medyada acaba kim ne paylaşmış, oyunda rekorumu geçen olmuş mudur, eve gidince ya da işim bitince ne izlesem ya da hangi oyunu oynasam vs.. gibi sorular aklınızdaysa),

·         Temel sorumluluklarınızı bile teknoloji yüzünden aksatıyorsanız,

·         Teknoloji karşısında iradenizi kaybedip başından kalkamıyorsanız,

teknoloji bağımlısı olabilirsiniz, bu yüzden durumunuzun farkına varıp önlem almanız gerekir.

Peki Nasıl Teknoloji Bağımlısı Haline Geliyoruz?

                Teknoloji bağımlılığı öncelikle merak duygusuyla başlıyor. Çevremizden sosyal medya, TV programları, interaktif videolar veya oyunlar hakkında duyumlar alıp merak ederiz, bu merak duygusuyla teknolojik ürünlerle daha fazla ilgilenmeye başlarız ve bu aşamada kendimizi kontrol edemezsek bağımlı bireyler haline gelebiliriz. Çevremizde teknoloji bağımlısı kişilerin olması da bağımlılığı kolaylaştıran etkenlerdendir. Bu anlamda anne-baba olarak çocukların yanında sürekli teknolojiyle ilgilenmek, çocukların da ilgisini o yöne çekeceğinden bağımlılığı tetikleyebilir. Bir diğer etken de boş zamanların faydalı şekilde değerlendirilememesidir. Boş zamanlarımızda faydalı uğraşlar bulamıyorsak ve canımız her sıkıldığında teknolojiye başvuruyorsak teknoloji bağımlısı haline gelebiliriz. 

Teknoloji Bağımlığının Zararları Nelerdir?

Bağımlı kişi ister yetişkin isterse çocuk olsun, teknoloji bağımlılığı;

·     Beyni tembelleştirir,

·    Kullanım süresi arttıkça saldırganlık, genel sağlık durumunda bozulma (göz yorgunluğu, sırt-boyun ağrıları, uykusuzluk, yorgunluk, hareketsiz kalma vb.) ve depresif belirtiler görülme oranı artmaktadır,

·     Dikkat ve konsantrasyon bozukluklarına yol açabilir,

·     Kişi a-sosyal hale gelebilir, arkadaşlık kurma şansı azalır, çevresiyle iletişimi bozulabilir,

·     Özellikle çocuklar büyüme döneminde oldukları için bilişsel, fiziksel, psikolojik gelişimlerinde gerilemeye yol açabilir.

Teknoloji Bağımlılığını Nasıl Önleyebiliriz?

                       Teknoloji bağımlığından kurtulmak ya da önlem alıp bağımlı olmamak istiyorsak;

·    Ekran başında geçirdiğiniz süreyi azaltın, ilkokul çağındaki çocuklar için ekran süresi 1 saat olarak önerilmektedir. Çocukların, okul dönemlerinde hafta içi tablet, bilgisayar vs. açmamaları, hafta sonu oynamaları tavsiye edilmektedir.

·    Aile olarak geçirdiğiniz ortak vakitlerin olmasına ve bu vakitlerde herkesin birlikte olmasına özen gösterin. Özellikle kahvaltı ve akşam yemeklerini beraberce yemeye dikkat edin.

·    Teknoloji ile geçireceğiniz zamanı önceden planlayın ve bu zamanın sonuna bir aktivite yerleştirin (spor, arkadaş buluşması, aile etkinliği vs.) böylece mecburen başından kalkmış olursunuz.

·    Spor yapın, spor yapmak vücutta biriken enerjiyi sağlıklı bir şekilde boşaltmayı sağlayacağından bağımlılığın tedavi sürecini kolaylaştırabilecektir.

·    Vaktinizi geçirebileceğiniz faydalı hobiler ve aktiviteler edinin.

·   Gerekirse bir uzmandan yardım alın.

Teknolojinin Bilinçli Kullanımı

                       Dikkat etmemiz gereken önemli konulardan biri de teknolojinin bilinçli kullanımıdır. Teknolojiyi sınırlı sürelerde kullanıyor olsak bile eğer bilinçli kullanmıyorsak olumsuz pek çok sorunla karşılaşabiliriz. Her gün haberlerde gördüğümüz ve duyduğumuz, kişisel bilgilerin ya da görüntülerin paylaşılmasından dolayı gerçekleşen dolandırıcılık olayları, istismar vakaları, bilgisayar oyunları yüzünden çocukların kendilerine zarar vermesi vs. gibi olumsuz durumların başımıza gelmesini istemiyorsak teknolojiyi bilinçli kullanmaya dikkat etmeliyiz.

·         Güvenli internet kullanımı için güvenli internet hizmetini kullanmanız faydalı olacaktır. Bunun için internet sağlayıcınızdan yardım alabilirsiniz.

·         Çocuklarınızın tek başlarına ayrı odalarda interneti kullanmalarına ya da oyun oynamalarına izin vermeyin, bilgisayar mümkünse ortak kullanım alanı olan odada bulunsun ya da tablet telefon kullanacaksa sizin bulunduğunuz ortamda kullansın. Böylece olumsuz bir içerikle karşılaştığında müdahale etme şansınız olacaktır. İnternette karşılaştığı ve kafasında şüphe oluşturan her durumu size anlatmasını söyleyin.

·         Kişisel bilgilerinizi kesinlikle paylaşmayın ve çocuklarınıza da bunu öğretin. Çocuğunuza internette hiç kimseye ve hiçbir web sitesine; adres, telefon numarası, okul adı, şifre, aile resimleri, internet kullanıcı adı gibi önemli bilgileri vermemesini öğütleyin.

·         Çocuklarda mahremiyet bilinci oluşturun. Onlara tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi internette de tanımadığı kişilerle konuşmaması, iletişim kurmaması gerektiği bilincini verin. Çocuğunuzu siber zorbalık ve istismar gibi tehlikelerden korumak için kendisiyle ilgili özel bilgileri ve fotoğrafları paylaşmamasını, internetten tanıştığı bir yabancıyla gerçek hayatta buluşmamasını, web kamerası kullanarak konuşmamasını öğütleyin. Çocukları en çok etkileyen şeyin, zihinsel ve fiziksel anlamda yaşlarına uygun olmayan içerikler olduğunu unutmayın. Bazı interaktif bilgisayar oyunlarında çocuklar diğer oyuncuyla konuşabilmektedir, oyun esnasında karşı taraf küfür, argo konuşma ya da tehdit gibi davranışlarda bulunabilmekte bu durum da çocuğu olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle hangi oyunları oynadığını mutlaka takip edin ve içeriklerini öğrenin. Çocuğunuzun yaşına uygun olmayan şiddet ve cinsel içerikli oyunları oynamasına ya da oyun esnasında tanımadığı kişilerle iletişim kurmasına izin vermeyin.

·         Son zamanlarda haberlerde de gösterilen ve anne babalarda endişeye neden olan "momo" isimli bir uygulama çıkmıştır. Bu uygulama sanıldığı gibi oyun değildir, whatsapp yoluyla link gönderilmekte bu linke tıklandığında uygulama telefona inmektedir ve kullanıcılara olumsuz , kendilerine zarar verebilecek komutlar vermektedir. Uygulamada komutlar yabancı dilde verildiği için çocuklarımızın bunları uygulaması pek mümkün olmasa da yaratılan momo karakteri ürkütücü görünümde olduğundan ve kulaktan kulağa bu karakterle ilgili olumsuz yorumlar yapıldığından çocuklarımızda korkuya sebep olabilmektedir. Ayrıca bu karakterin görüntüsü kötü niyetli kişilerce çocukların oynadığı bazı oyunlara da yerleştirilmiştir. Çocuklara bu tip karakterlerin gerçek olmadığı art niyetli kişilerce korkutma amaçlı yaratıldığı, bu tip olumsuz görüntüler karşılarına çıktığında hemen kapatmaları gerektiği ve sizlere haber vermeleri söylenmelidir.

·         Sosyal medya kullanımı 13 yaşından önce uygun değildir ancak sosyal medyayı yine de kullanıyorsa siz de üye olup çocuğunuzu takip etmeli paylaştığı içeriklerden haberdar olmalısınız. Kendinizin ve çocuğunuzun profilinde gizlilik ayarları yapmanız hem sizin hem de çocuğunuz için daha güvenli bir seçenektir.

·         Güçlü bir iletişim geliştirin. Çocuğunuzla aranızda karşılıklı sevgi, anlayış ve güvene dayalı bir iletişim yoksa hem gerçek hayatta hem de internette yaşadığı sıkıntıları size söylemekten çekinecektir. Bu konuda da çocuğunuza destek olmalı ve size güvenmesini sağlamalısınız. İnternette başına gelen kötü bir olayı (tehdit, hakaret, müstehcenlik vb.) size anlattığında, ona aşırı tepkiler vermeyin. Onunla açıkça konuşun, ona interneti nasıl bilinçli ve doğru kullanacağını anlatın. Her zaman onun yanında olun ve bütün sorunları birlikte aşabileceğinizi, kontrolün sizde ve kendisinde olduğunu çocuğunuza hissettirin.

·         İnternette karşılaştığınız her bilgi doğru değildir. İnternette doğru bilgiye ulaşma yöntemi; bilgiye birden fazla kaynaktan ulaşmak, eleştirel bir bakış açısı geliştirmek ve bilgileri çokça kıyaslamaktır. İnternette her bulduğumuz bilgi doğru ve güvenilir değildir.

·         İzlediğiniz TV programlarına dikkat edin ve çocuklarınızı da bu konuda uyarın. Sadece yetişkinlere yönelik programlar değil bazı çizgi filmler ve animasyonlar da çocuklara uygun olmamaktadır. Çocuğunuzun yaşına uygun olmayan programları izlemesine izin vermeyin.

·         İnternette gördüğünüz uygunsuz içerikleri  ihbarweb (http://www.ihbarweb.org.tr/) sitesine bildirebilirsiniz.